Angklung Gubrag

Salahsahiji kasenian anu pituin Sunda nyaèta angklung anu waditrana dijieun tina awi, tur laras nadana loloban salendro jeung  pèlog. Malah geus didaftarkeun minangka Karya Agung Warisan Lisan jeung Nonbendawi Manusa di UNESCO ti mimiti taun 2010. Jadi lamun geus kieu mah moal bakal aya anu ngaku-ngaku deui. Angklung tètèla loba jinisna aya   Angklung Kanèkès, Dogdog Lojor, Gubrag, Badèng jeung Buncis. Taya katerangan anu pasti, tapi ceuk dina Kang Wikipedia mah, bisa jadi  dina wangun  kabaheulaan geus  aya keur jaman kultur  anu mekar di sakuliah Nusantara nepi ka pananggalan modern tur mangrupakeun bagèan tina relik  pra-Hinduisme (samèmèh jaman Hindu) dia kabudayaan Nusantara. Catetan ngeunaan angklung kakara aya dina mangsa Karajaan Sunda abad ka 12 nepi ka abad 16, saluyu jeung kabiasaan masarakat Sund anu agraris. Kitu ogè sakumaha anu dicaritakeun ku Aki Haji Jatnika ti Yayasan Bambu Indonèsia, yèn urang Sunda dina kahirupanana ti mimiti lahir nepi ka maotna teu leupas tina awi. Nepi ka aya paribasa pet ku hinis (samangsa lahir) sarta sawaktu mulih ka jati mulang ka asal, pan awi mah angger marengan. Kitu ogè amanat Prabu Haur Konèng sangkan urang Sunda melak awi lamun hayang dijauhkeun tina hèsè dahar.  Dina budaya Sunda baheula, seni  angklung rada deukeut jeung ka Nyi Sri Pohaci minangka lambang Dèwi Parè, anu mere kahirupan, hirup jeung huripna.  Di  Kanèkès misalna, angklung digunakeun pikeun upacara adat sawaktu ngamimitian melak pare, sakumaha anu dilumangsungkeun di Kanèkès, lain ngan saukur pikeun hiburan wungkul, angklung disadakeun sawaktu melak pare di huma, ditabeuhna aya anu dikurulungkeun utamana di  Baduy Jèro (Tangtu) aya ogè   dina wirahma anu tangtu, contona di Baduy Luar. Kajeroan (Tangtu; Baduy Jero), dan ada yang dengan ritmis tertentu, yaitu di Kaluaran (Baduy Luar). Sanajan kitu, di saluareun melak pare, osok ogè dimaènkeun  mangsa ngubaran pare, anu lilana tilu bulan saentas melak. Sedengkeun salila genep bulan saterusna dipahing pisan pikeun dipaènkeun. Malah dina ngasupkeun angklung ogè, teu meunang  sambarangan, aya aturanana, anu disebut musungkeun angklung tèa. Dina mintonkeun hiburanana ogè biasana di buruan atawa tempat anu lega  mangsa  caang bulan. Kawih anu ditembangkeunana  diantarana,  Lutung Kasarung, Yandu Bibi, Yandu Sala, Ceuk Arileu, Oray-orayan, Dengdang, Yari Gandang, Oyong-oyong Bangkong, Badan Kula, Kokoloyoran, Ayun-ayunan, Pileuleuyan, Gandrung Manggu, Rujak Gadung, Mulung Muncang, Giler, Ngaranggeong, Aceukna, Marengo, Salak Sadapur, Rangda Ngendong, Celementre, Keupat Reundang, jrrd.  Ngaran-ngaran angklung di Kanekes ti mimiti anu panggedèna  nyaèta angklung indung, ringkung, dongdong, gunjing, engklok, indung leutik, torolok, dan roel. Bedug anu pangpanjangna, bedug, talingtit, dan ketuk.

Sedeng di wewengkon Bogor tegesna di Kampung Cipining Kacamatan Cigudeg  aya anu disebut Angklung Gubrag. Numutkeun katerangan Abah Rusèn  carita disatukangeunana kawilang ahèng. Angklung Gubrag geus aya di jaman Karajan Pajajaran, sakurangna dina abad ka 16. Anu nyiptakeunana, nyaèta Buyut Muhtar, anu harita mah pamuda anu belejag kènèh, dina kaayaan buta tulang buta daging. Dina mangsa harita, kaayaan di wewengkon sabudeureun dinya ngalaman halodo anu kacida lilana, leuwih ti katiga, taneuh sawah bareulah, tatangkalan pararaèh, wahangan ngolètrak, harianeun sumur mah geus saat caina.

Muhtar anu harita pemuda kènèh cenah mah meunang pituduh pikeun “tapa” di salah sahiji gunung anu aya di wewengkon dinya lilana 40 poè. Cenah mah Nyi Pohacina bendu. Bèrès mujasmedi, anjeunna meunang pituduh pikeun nyieun angklung. Singket caritana angklungna tèh bèrès wèh dijieun, tuluy ku sababaraha urang angklung tèh di tabeuh, teu kungsi lila gubrag wè hujan badag. Tah ti harita angklung  beunang nyiptakeun Buyut Muhtar tèh dingaranan  Angklung Gubrag anu tujuanana ngadatangkeun hujan. Angklung Gubrag anu dijieun tina awi hideung, sanajan umurna geus ratusan taun, barangna masih kènèh beleger disimpen di salah sahiji bumi katurunan Buyut Muhtar di Kampung Cipining Dèsa Argapura Kacamatan Cigudeg.  Malah nepi ka ayeuna ogè masih kènèh mibanda kaahèngan, pikeun katurunana.  Nu jelas mah, angklung ieu mangrupa titinggal budaya anu luhur ajènna.