Jumat, 23 September 2011

beubeuleuman

Keur lelenggutan bari ngadèngèkeun tembang-tembang dangdut heubeul anu disiarkeun ku salah sahiji radio di Kota Bogor, tina hapè babaturan, selengseng bau menyan neumbrag irung, kaambeuna mani segak. Puguh wè mani ngarènjag di jaman kieu masih kènèh aya anu beubeuleuman anu model kitu. Panasaran dipapay ti mana sumberna, horèng Kang Lani keur ngenyot udud kolobot. Teuing meunang ti mana tah, naha ngahaja meunang meuli, atawa pamèrè. Naha ngan saukur pangangguran, atawa aya niat sèjèn. Sabab biasana anu sok beubeuleuman anu kitu tèh aya pamèredihna. Komo di jaman SDSB atawa Porkas aya kènèh mah, tukang rampè, tukang menyan tèh laku pisan. Di jaman harita anu disebut apel jin, buhur, madat, menyan jeung beubeuleuman sèjènna anu bauna cenah mah bau jurig, laku kacida,
“Tapi pan boh porkas atawa buntut tèh geus teu laku, teuing lamun aya kupon bodas anu dijual susulumputan mah,”cèkèng tèh. Meuleum menyan biasana sok dibungbuan ku jangjawokan, ceuk Kang Yan anu ngulik kana urusan èta, biasana mènta balabantuna ka sabangsaning jin, jurig, dedemit pikeun ngawujudkeun kahayang sangkan buru-buru dikabulkeun. Ngan lamun nitènan jangjawokan tètèla teu sakabèhna mènta ka mahluk-mahluk salian ti manusa, sabab diantarana aya jangjawokan anu disungsuman ku kalimah tauhid. Numutkeun Poerwadarminta ,mantera atawa jangjawokan nyaèta ucapan anu ngadatangkeun daya gaib anu bisa nyageurkeun jeung bisa ogè nyilakakeun. Atawa susunan ucapan anu jiga pantun, anu dianggap ngandung kakuatan gaib, tur biasa dipakè ku para dukun pikeun ngungkulan kakuatan gaib anu sèjèn. Pangbagiananan, ceuk Rusyana, aya tujuh, dumasar kana tujuanana nyaèta, jampè, pangasihan, panyinglar, jangjawokan, rajah, ajian, jeung pelèt. Tujuan jampè pamakè, aya anu bodas aya nu hideung. Nu bodas pikeun kahadèan, anu hideung keur kajahatan. Salah sahiji conto jampè bodas anu tujuanana pikeun panyalindungan nyaèta kawas dihandap ieu :
Rarakan Nyi Pohaci, Hihid kekeper iman
Nyiru tamprak ning iman, Dulang ketuk ning iman
Parako bengker ning iman,Hawu dungkuk ning iman
Suluh solosod ning iman, Sèèng kukus ning iman.
Sedengkeun pèlèt atawa jampè asihan :
Samping aing kebet lèrèng, ditilik ti gigir lenggik
diteuteup ti hareup sieup, mikaeunteup mikasieup
mangka eunteup mangka sieup, ka awaking
awaking ratu asihan, ti luhur kuwung-kuwungan
ti handap teja mentrangan, ditilik ti tukang lenggik
di tilik ti gigir sieup, mangka eunteup mangka sieup
asih…asih… asih….
asih ka badan awaking.
Aya ogè jampè pamakè anu geus Islami, biasana diselapan ku kalimah Lailla hailelloh sarta Muhammadarosulululoh. Anu pangutamana mah, pastina tèh kumaha niatna jeung kamana muntangna. Lamun niatna gorèng bari jeung tujuanana salian ti Allah SWT, geus pasti mèngpar, kitu ogè anu muntangna ka Allah, niatna gorèng, sarua waè ulah dilaksanakeun. Kitu ogè dina beubeuleuman, lamun tujuanana pikeun mènta kasalametan haram hukumna, sabab nyuhunkeun tulung dina kasalametan pikeun umat muslim mah ngan ukur ka Allah swt. Sedengkeun pèpèntaan ka Allah mah kudu saluyu jeung katangtuan anu dijelaskeun ku Allah swt. Sakumaha firman Allah dina Al Qur'an surat Al Baqarah ayat 186 anu eusina nerangkeun yèn lamun mahluk-mahluk-NA nanyakeun ka anjeun, ngeunaan Diri-NA, mangka jawab, yèn Manten-NA deukeut. Manten-NA ngobulkeun jalma-jalma anu ngadu’a lamun èta jalma mènta ka Manten-NA, sarta maranèhanana nedunan sagala parèntah-NA jeung sakuduna maranèhanana ariman ka Manten-NA, sangkan maranèhanana salinana aya dina bebeneran.
Ngeunaan meuleum menyan ogè anu pikeun nyengitan rohangan anu mangrupa kai anu geus diteukteukan laleutik teu diharamkeun. Sabab seuseungitan tèh kaasup anu dipikarasep ku Malaikat. Nupenting mah alus tujuanana jeung puguh mèntana ka Allah SWT, lain ka sasama mahluk Allah. Pan manusa mah mahluk anu pangsampurnana nya!

Tina Jurnal Bogor/Lembur urang

Patepang jeung Bu Oneh


Basa Ki Sahlan, jeung Mama Arief Hidayat, ngajak ka Bi Onèh, istrina Pak Salèh Danasasmita (almarhum), kuring giak pisan, teu ngaduakalian gancang disanggupan.
Bi Onèh sanajan tos sepuh, èmutanana mah masih kènèh saè, mangsa nyaritakeun lalakon mangsa rumah tangga sareng Mang Salèh tèh mani imeut pisan.
Disebut Bi Onèh tèh, pèdah wè anjeunna anu ngabasakeun kitu.
“Upami tos ngetik mani hilap sagalana, ukur kopi jeung kopi, kana sangu mah sakaèmutna, malah tèmpona mah tara pisan,” Bi Onèh. Pikeun urang Bogor, malah nepi ka mancanegara nami Pa Salèh mah tos teu bireuk deui. Kang Salèh Danasasmita, lahir di Sumedang, Jawa Barat, 7 Juni 1933, pupus di Bogor 8 Agustus 1986 dina yuswa umur 53 tahun. Salian ti ahli sajarah Sunda anjeunna ogè sastrawan jeung redaktur. Mantenna, lulus ti Jurusan Sejarah IKIP Bandung ekstensi Bogor. Tapi ngeunaan sajarah mah, rèrèana tèh otodidak, atawa diajar sorangan, kaasup diajar basa Kawi jeung aksara Sunda. Ku kadarianana dina urusan èta, mantenn kawilang ahli dina maca sareng nalungtik naskah-naskah Sunda. Dina taun 1957, babarengan jeung sastrawan Sunda sèjènna, Mang Salèh, ngadegkeun tur jadi redaktur majalah Manglè. Satuluyna, dina taun 1961 nepi ka 1963, mingpin majalah Baranangsiang anu medal di Bogor. Tulisan-tulisanana ngeunaan sajarah Sunda dina basa Sunda, remen dimedalkeun di Manglè, Baranangsiang, Hanjuang jeung Sipatahunan. Salian ti nulis ngeunaan sajarah, sajak, dangding jeung cerpèn. Pokona mah kawilang penulis anu produktif pisan. Profèsi sèjènna salian ti anu disebutkeun di luhur tèh janten guru, kungsi ngawulang di SMP, SMA jeung SPG. Mang Salèh ogè kungsi nyangking kadudukan ksi Tenaga Kasi Tenaga Téknis Bidang Muskala Kanwil Dépdikbud Jawa Barat dina taun 1982 - 1986. Malah kungsi jadi anggota DPRD Kodya Bogor salami 3 taun tegesan ti taun 1964 - 1967. Buku-bukuna na anukawilang kasohor tur remen dijadikeun rujukan ku para panulis ti mana-mana tèh nyaèta, Sewaka Darma, Sanghyang Siksa Kanda ng Karesian, Amanat Galunggung (1987), Babad Pajajaran (1977), Sejarah Jawa Barat (1984), jeung Sejarah Bogor (1983). Tah ngeunaan Sajarah Bogor, èta aya rencana dicitak ulang dina basa Sunda ku Pantia Gerakan Sarèbu Pikeun Buku. Malah dina raraga èta pisan, sumpingna Kang Sahlan, Mama Arief , Kang Tjètjèp Toriq ngadeuheus ka Bi Onèh tèh.
Aya carita anu matak pikasediheun patali sareng padamelan Kang Salèh mangsa anjeunna jumeneng kènèh tèh. Kirang langkung 20 taun, Kang Salèh kungsi ngadamelan naskah Wangsakerta anu jumlahna 20 jilid.
“Munggaranana mah narjamahkeun tina aksara Sunda kana aksara latin, tos kitu narjamahkeun kana basa Sunda. Didamèlan siang sareng wengi taya lirènna,” saur Bi Onèh.
Kulantaran harita aya bèja yèn naskah Wangsakerta tèh dianggap palsu anu cenah dumasar kana mangsi jeung keretasna, saparantos dikantunkeun ku Kang Salèh tèh anjeunna ngaraos bingungeun. Sok sieun aya jalma anu sumping ka bumina, nyuhunkeun buku-buku èta, anu saurna bade diduruk.
“Padahal pikeun ngèngingkeun èta buku kawilang hèsè bèlèkè, malah aya diantarana anu dibungkus ku lawon bodas bari diseuseungitan sagala, dianggap jimat. Kanggo mibanda èta buku, saur Pa Atja kumaha pamundutna. Aya anu dilironan ku motor, ah pokona mah rupi-rupi wè,”saurna daria. Kulantaran sieun teu bisa mempertahankeun, pikeun kaamanan buku anu jumlahna 20 jilid jeung tarjamahanana dipasrahkeun ka Universitas Pasundan di Bandung. Hanjakal pisan nepi ka kiwari teu apal kumaha raratanana.
“Naha kungsi dimedalkeun, atawa kumaha. Naha aya kènèh di perpustakaan Unpas atawa dimana, ah pokona mah leungiteun raratanana. Sakaèmut Ibi, anu ngadamel tèh mangrupa tim, salah sawiosna Kang Salèh.”
Salami dua puluh taun, almarhum, siang wengi anjeunna midamèl naskah Wangsakerta, sagala daya sareng upaya diketrukkeun, hanjakal teu kapapay kumaha nasibna èta buku.
Aya nu terang?

Jumat, 16 September 2011

Sarebu Pikeun Buku

Prihatin dengan langkanya buku bacaan sejarah Bogor, dan bacaan berbahasa Sunda, Mama Arief Hidayat, salah seorang budayawan yang saat ini mendongeng kembali di Radio Sipatahunan, berniat mengadakan gerakan menyumbang seribu rupiah untuk penerbitan buku. Menurutnya, kegiatan ini dinamakan Sarebu Pikeun Buku. Hal ini diungkapkannya, di Radio Sipatahunan, Kamis, (14/7), usai mengisi dongeng enteng pasosore.
“Rencananya, sabtu besok (16/7-red) kami akan mengundang sejumlah tokoh untuk membicarakan lebih lanjut di Radio Sipatahunan,” paparnya. Masih menurut Arief, buku Sejarah Bogor, yang dibuat Oleh Drs. Saleh Danasasmita (alm.) dicetak pada 1983 dalam jumlah yang sangat terbatas, dan sejak itu tidak pernah ada upaya untuk memperbanyak. Keberadaan buku tersebut, lanjutnya, kini sudah tidak ketahuan lagi.
“Mungkin ada tersimpan di beberapa perpustakaan sekolah, namun bisa saya pastikan, tidak sampai sepuluh persennya,”tegasnya. Gerakan Sarebu pikeun buku ini, adalah upaya mengumpulkan dana dari masyarakat, bila sudah terkumpul akan digunakan untuk mencetak ulang buku tersbut. Selain itu, dari dana yang terkumpul itu, akan digunakan untuk menerbitkan buku berbahasa Sunda. Isinya bisa berupa kumpulan cerita pondok (cerpen), puisi, atau cerita tentang Bogor. Bahannya bisa berasal dari para pengarang Bogor, atau siswa-siswa dari berbagai tingkatan, mulai dari SD hingga perguruan tinggi.
“Untuk itu kami akan bekerja sama dengan Dinas Pendidikan Kota Bogor dan perguruan tinggi yang ada di Bogor,”ujarnya. Upaya ini, tambah Arief, dalam upaya menggali potensi mengarang juga membiasakan anak didik berbahasa Sunda. Guna mempromosikan kegiatan ini, sejumlah stock holder, media cetak dan elektronik akan diajak bekerja sama.