Ngaran-ngaran Karuhun

(Gambar : Dudun Sonjaya Galery)
Nitenan ngaran-ngaran karuhun urang boh di jaman Pajajaran atawa saencanna, tetela salian ti ngaranna aralus oge mibanda harti anu kacida alusna. Sri Baduga Maharaja Ratu Pakuan pajajaran, mangsa keuranomna namina teh pab Raden Pamanah Rasa. Ngaran ieu lamun dilenyepan ngandung harti anu kacuda jero jeung luhungna. Pamanah bisa oge asal kecapna teh tina panah, pamanah hartina tukang manahan rasa ku anak panah anu dileupaskeun tina gondewa. Pamanah (sigana) oge deukeut kana pamunah (anu munahan, maehan) kana rasa. Boh rasa sono, asih, heman atawa rasa naon wae. Jadi lamun tea mah aya kasono, jeung kaasih bakal punah saentas patepang jeung anjeunna. Pikeun Masaraat Jawa Barat komo anu ngarasa seuweu-siwina atawa turunan jeung sekeselerna, kasono pikeun papanggih jeung Prabu siliwangi, asana teh tara pernah pareum. Boh jeung cara kapamingpinana, rupana jeung kanyaahna anu maneuh. Sanajan, ngan saukur bisa aya dina implengan. Eyang Prabu ngawujud jadi hiji pigur anu salawasna didama-dama, aya kasono anu henteu pernah pegat. Ngaran-ngaran sejenna kayaning, Surawisesa, Ratu Sakti, Ratu Dewata, Nilakendra jeung Ragamulya oge mun diperhatikeun mah, mibanda harti anu jero. sanajan diantarana heunteu mibanda wewesen jeung komara anu sarimabag, satata jeung Prabu Siliwangi. Nami Siliwangi wae, mibanda harti anu sakitu luhungna nya.
Kacintaan masarakat Sunda ka Prabu Siliwangi jigana teh moal pareum, sanajan teu ngagedean, tapi angger hirup dina hate Ki Sunda.
Raja panungtung Pajajaran, Ragamulya oge pan hartina teh alus kacida, lin. Ah, ieu mah babaledogan we !